Er zijn verschillende indrukwekkende documentaires gemaakt over Sudan, de laatste mannelijke noordelijke witte neushoorn ter wereld die in 2018 overleed, maar ‘Kifaru’ is misschien wel de meest aangrijpende.
De film wordt vertelt door de ogen van de verzorgers en beschermers van Sudan, die hem de laatste vier jaar van zijn leven verzorgden en juist deze menselijke component maakt de film uniek: Over de band die de beschermers met Sudan hebben, hoe pijnlijk is het om een soort van zo dichtbij te zien uitsterven en de leegte die het achterlaat. Mij heeft de film diep geraakt. Een reus die miljoenen jaren over onze planeet zwierf, is niet meer.
Bekijk hieronder een prachtig en ontroerend fragment – en levensles – van verzorger James Mwenda:
Ol Pejata Conservancy
Samuel Mutisya, hoofd natuurbescherming bij Ol Pejeta Conservancy in Kenia en zijn collega Moses Muthoki, hoofd ontwikkelingssamenwerking vertelden me vol lof over de film en raadden me aan hem te bekijken. Ik ontmoette de twee mannen afgelopen maand tijdens de PASA strategic directors conference in Zuid-Afrika. Lees hier meer over PASA.
Ol Pejeta is het grootste natuurbeschermingsgebied voor neushoorns in Oost-Afrika en de plaats waar Sudan de laatste jaren van zijn leven is verzorgd. Samuel was net als vele andere medewerkers van Ol Pejeta nauw betrokken bij de bescherming van Sudan. Beide mannen waren zelf ook diep onder de indruk van de docu en de prachtige bijdrage van hun medewerkers.
Kifaru
Kifaru volgt twee dierverzorgers van Sudan, die aan het grote team van beschermers worden toegevoegd in de laatste vier jaar van Sudans leven. Wat zou het met jou doen als je voor je ogen een diersoort ziet uitsterven? De verzorgers nemen je mee in hun gedachten en zorgen. Niet alleen over het lot van Sudan maar ook wat zijn dood voor hen persoonlijk zou betekenen.
Scènes waarin JoJo zijn zwangere vrouw bezoekt tijdens zijn verlof uit het reservaat en later de geboorte van hun dochter viert, Jacob die moeite heeft om de opvoeding van zijn kinderen te betalen – en hoe moet dat als Sudan er niet meer is? – zijn de menselijke componenten die film zo krachtig maken.
Laatste poging om de soort te redden
Sudan verhuisde als jonge neushoorn uit een conflictgebied in Sudan en zat jarenlang in een Tsjechische dierentuin, totdat hij werd overgeplaatst naar de Ol Pejeta in centraal Kenia, samen met zijn in gevangenschap opgegroeide dochter Najin en kleindochter Fatu.
Het doel van de verplaatsing van de dieren was de hoop dat ze zich in hun natuurlijke omgeving zouden gaan voortplanten – iets wat in gevangenschap niet tot nauwelijks lukte– en Sudan zo lang mogelijk in leven te houden voor wetenschappers om een methode te ontwikkelen om het voortbestaan van deze (onder)soort veilig te stellen.
Ondanks zijn 24/7 bescherming stierf Sudan vorig jaar zonder verdere nakomelingen te hebben verwekt. Niet vanwege stropers overigens, maar door ouderdom. Sudan was namelijk al 45 jaar oud. Met zijn dood zijn er nog maar twee noordelijke witte neushoorns in leven, de zijn dochter en kleindochter Fatu en Najin.
Een sprankje hoop
Tijdens de PASA conferentie meldde Samuel Mutisya dat een internationaal team van onderzoekers er inmiddels is geslaagd is twee embryo’s te maken van kunstmatig bevruchte eicellen van Fatu. Omdat Fatu en Najin wel eitjes aanmaken, maar nog nooit zwanger zijn geraakt, worden de embryo’s nu bewaard in vloeibaar stiktof, om later via ivf ingebracht te worden bij een zuidelijke witte neushoorn. Daarvan zij er naar schatting nog 20.000 in leven in Afrika.
Jullie moeten helaas nog even wachten op de officiële vertoning van “Kifaru” in Europa. Momenteel verovert ie – terecht – alle natuurfilmfestivals in andere delen van de wereld. Een film met zulke belangrijke (levens)lessen kan wat mij betreft niet snel genoeg deze kant op komen.
