Wat doe je als je hoort dat er een alternatief is voor palmolieplantages? Een duurzame en praktische oplossing die tropisch regenwoud spaart en haar bewoners beschermt? Juist, dan ga je op onderzoek uit.
Tijdens mijn verblijf in het Tasikoki Wildlife Rescue in Noord Sulawesi maakte ik daarom een bijzonder uitstapje naar de suikerfabriek van Willie Smits. Sinds ik zijn lezing bijwoonde in Nederland keek ik hier al naar uit. Zijn verhaal over de allesvernietigende palmolieplantages was verontrustend, maar de suikerpalm als duurzame alternatief daarentegen heel inspirerend.
>> De gevolgen van palmolieplantages
>> Boven: Willie Smits overziet de schade van een platgebrand stuk regenwoud (foto: Masarang International)
>> Onder: een Orang-Oetan wordt gered (foto: rainforest-rescue.org)
De Masarang Stichting
>> De Masarang suikerfabriek
Net als het Tasikoki Wildlife Rescue Center, is de suikerfabriek onderdeel van de Masarang Stichting die Willie Smits in 2011 oprichtte. Samen met ‘locals’ zet de stichting zich in voor natuurbescherming en versterking van hun natuurlijke leefomgeving in Indonesie. De stichting werkt vooral aan praktische oplossingen voor wereldproblemen als ontbossing, verlies van biodiversiteit, klimaatverandering, armoede en onderontwikkeling. De duurzame suikerpalm heeft een centrale rol in de herbebossingsprogramma’s van de stichting. Ik kon dan ook niet wachten om zelf te zien hoe in de fabriek suiker wordt gemaakt van het sap van deze boom!
Op naar Tomohon, waar de suikerfabriek staat
>> Theo Smits en Selina
Samen met Selina, een van de medewerkers van de Masarang Stichting, ga ik met de auto over slingerende bergwegen naar Tomohon. Selina kent Tomohon goed omdat het haar geboorteplaats is. We rijden door een schitterend tropisch landschap met veel bos en plantages; door kleine dorpjes die prachtig zijn versierd met kleurige vlaggen en slingers. Directeur Theo Smits ontvangt ons ondanks de warmte (35+) met veel enthousiasme en aansprekende verhalen. Tijdens de rondleiding door de fabriek regent het een beetje en het koelt daardoor lekker wat af.
Aanvoer van het sap van de suikerpalm
De fabricage begint met het sap van de suikerpalm. Om zeker te zijn van een stabiele aanvoer, zijn met de boeren in de omgeving overeenkomsten afgesloten. Op hun plantage voeren ze de eerste bewerking uit: het sap wordt verwarmd en ingedikt om bederf tijdens het transport naar de fabriek te voorkomen. De boeren op hun beurt leveren het sap op een centrale plaats aan waar het wordt gecontroleerd op gewicht, samenstelling en reinheid. Er mag bijvoorbeeld niet teveel vocht in zitten omdat dit de houdbaarheid en het suikergehalte negatief beïnvloed. De boeren krijgen betaald naar rato van het gewicht en het suikergehalte. De fabriek levert de kookapparatuur en de boeren krijgen een opleiding om de apparatuur te bedienen.
Sterilisatie en kristallisatie van het sap
>> Fabricage van palmsuiker
Het verzamelde sap wordt van de verschillende verzamelplaatsen naar de fabriek vervoerd waar een volgende reinheidscontrole plaatsvindt. In de fabriek wordt dan eerst het sap gesteriliseerd. Met de stoom van de aardwarmtecentrale wordt het sap in een gigagrote roestvrijstalen ketel verwarmd waardoor het vocht verdampt en het sap inkookt. Via roestvrijstalen leidingen komt deze brei in grote woks. Met vereende krachten houden de werkers het mengsel met een groot uitgevallen pollepel constant in beweging.Tijdens het roeren verandert de brei in een bruine massa. Aan de kleur is te zien wanneer de steeds dikker wordende brei gaat uitkristalliseren. Dit gebeurt razendsnel. Weten wat het juiste moment is: dat is de kunst van het suiker maken.
De brei moet precies op het juiste moment worden uitgesmeerd en afgekoeld. Dit afkoelen gebeurt door in plaats van stoom, koud water door de dubbelwandige woks te leiden. De bruine palmsuiker die hierdoor op de wanden van de wok ontstaat, wordt er uit geschept, gekoeld en naar de verpakkingsafdeling vervoerd. In het magazijn wordt de suiker afgepast, gewogen, in papieren zakken verpakt en vervoerd. De palmsuiker gaat naar locale afnemers, maar grotendeels naar de buitenlandse afnemers. In Nederland is de Masarang-suiker te koop, onder meer bij Jumbo en Ekoplaza.
>> Rowena met een pak Masarang palmsuikerm zoals te verkrijgen in de winkel
Oliepalm versus suikerpalm
Wat maakt de suikerpalm zo veel duurzamer dan de oliepalm?
Voor de productie van palmsuiker hoeft geen tropisch regenwoud te worden gekapt, maar moet juist bos worden aangeplant, want de palm groeit het best in gemengd tropisch bos en niet in een monocultuur. Ook kunstmest en pesticiden worden niet gebruikt, waardoor het grondwater niet wordt verontreinigd.
Wil je meer weten, lees dan ook: De suikerpalmfabriek van Willie Smits deel 1: een alternatief voor palmolieplantages (link)
Met uitsterven bedreigde dieren helpen en verzorgen is mijn passie. De problematiek is enorm maar ik geloof er heilig in dat ook kleine beetjes zullen helpen. Als steeds meer mensen een beetje doen zal dat bijdragen aan een iets betere wereld met daarin een veilige plek voor wilde dieren en daarmee ook voor de mens. Dus draag ik ook mijn steentje bij, ik kan niet anders. Door te Bloggen, mijn avonturen op Social Media te posten en Fondsen te werven. Maar zeker ook door als vrijwilliger de handen uit de mouwen te steken en letterlijk geredde en getraumatiseerde dieren te verzorgen in allerlei Rescue Centers zowel in Nederland als daar buiten.
