Als er ooit sprake is van win-win, dan is het wel bij de productie van de olie uit de noten van de Tengkawang-boom. De olie wordt gemaakt in de Tengkawang-fabriek op Borneo waar het de Dajaks, de oorspronkelijk bewoners, weer middelen van bestaan geeft. Het geld dat de Tengkawang-olie oplevert, wordt opnieuw geïnvesteerd onder meer in herbebossing van land waar door de grootschalige palmolieplantages al het regenwoud is verdwenen.
Zero waste
De fabriek, die met een relatief kleine investering een hoge opbrengst oplevert, is ontwikkeld op basis van een zero waste-model, bericht het TechnologieBlog. Afval en bijproducten worden niet verspild, maar opnieuw in het – productieproces – gebruikt. De pulp die overblijft na het persen van de noten dient bijvoorbeeld als diervoeder. De energie voor het droogproces komt uit een oven gestookt op resthout. Ook de bijproducten die dat oplevert, worden weer gebruikt. Zoals de houtskool voor bemesting en teer om hout te conserveren. Het te veel aan warmte van de oven wordt gebruikt om de noten en het resthout voor de oven te drogen. Dit seizoen kan er nog efficiënter worden gedroogd doordat de fabriek alleen nog zongedroogde noten inkoopt en er minder energie voor het droogproces nodig is.
Circulair produceren
Vooralsnog draait de generator die de elektriciteit voor de fabriek opwekt op dieselolie. ‘Maar in de nabij toekomst wordt dat vervangen door olie uit de castorolieplant, de wonderboom, die lokaal is aangeplant. Daarmee is de Tengkawang-fabriek 100 procent milieuvriendelijk, aldus Smits in onderstaande video. Vanuit andere dorpen is veel belangstelling voor het zero waste-model op basis waarvan de fabriek is gebouwd. Volgens Smits heeft de praktijk al uitgewezen dat er economisch rendabel kan worden geproduceerd. ‘Mede daardoor kunnen we geld verdienen om weer in duurzame projecten te investeren.’
>> Foto: Het mengen van de zeep (l) en het gieten van de zeep in de mal (r).
Duurzame zeep
Een van de producten die er van de Tengkawang-olie wordt gemaakt is zeep. Een product maken met relatief eenvoudige technieken dat binnen één jaar het inkomen aanzienlijk verhoogt van de Dajaks, de oorspronkelijke bewoners van Borneo. Dat was de opdracht aan Design Beyond Border, een initiatief van vier studenten van de TU Delft. Ze bedachten vier zero waste-producten. Een daarvan, de zeep, werd in productie genomen. Behalve de Tengkawang-olie komt veel van de grondstoffen voor de zeep van de lokale kokospalm, waaronder de kokosolie en de loog die wordt gemaakt van het hout en de as van gebrande kokosbladeren.
>> Foto: het snijden van de zeep (l) en een partij zeep die in de fabriek ligt te drogen (r), met links op de foto de Tengkawang-zeep met kokos.
Veel toepassingsmogelijkheden
Tengkawang-olie is ook wel bekend als illipeboter; de samenstelling is vergelijkbaar met cacaoboter. Het is zacht voor de huid en beschermt ook tegen UV-A en UV-B straling. Tengkawang-olie smelt als het in contact met de huid komt en is daardoor geschikt voor het gebruik in zeep, lip- en bodybalsems, crèmes, make-up, crèmespoeling en zonnebrandmiddelen. Omdat de Tengkawang-boom bijdraagt aan de biodiversiteit in een bos, zorgt de productie van de olie ook nog een voor natuurbehoud. Bovendien zorgt aanwas van bos voor een nieuwe leefomgeving van de opgevangen orang-oetans. En daarmee is de cirkel rond.
Foto’s: Masarang Stichting
Bekijk hieronder de video over de Tengkawang Factory.
Met uitsterven bedreigde dieren helpen en verzorgen is mijn passie. De problematiek is enorm maar ik geloof er heilig in dat ook kleine beetjes zullen helpen. Als steeds meer mensen een beetje doen zal dat bijdragen aan een iets betere wereld met daarin een veilige plek voor wilde dieren en daarmee ook voor de mens. Dus draag ik ook mijn steentje bij, ik kan niet anders. Door te Bloggen, mijn avonturen op Social Media te posten en Fondsen te werven. Maar zeker ook door als vrijwilliger de handen uit de mouwen te steken en letterlijk geredde en getraumatiseerde dieren te verzorgen in allerlei Rescue Centers zowel in Nederland als daar buiten.
