Toen ik de Program Manager van Tacugama Chimpanzee Sanctuary in het najaar van 2018 sprak of ze mijn hulp konden gebruiken, was de deal snel gemaakt. Zij zaten te springen om handen en ik was direct onder de indruk van hun activiteiten. Niet alleen vangt het centrum chimpansees op waarvan de familie grotendeels is afgeslacht voor bush-meat, ze investeren ook fors in natuurbescherming samen met de lokale bevolking en hebben daarnaast een uitgebreid milieu-educatieprogramma voor scholen opgezet.
Mijn familie verklaarde met voor gek. Sierra Leone is onveilig, onbereikbaar en enge ziekten liggen op de loer. Of ik niet gewoon eens egels kon gaan redden in de UK. Meer aansporing had ik niet nodig om een ticket te boeken.
Littekens van 25 jaar ellende
Donderdag 1 november landde ik in Freetown. Ik ging aan de slag in het Tacugama Chimpanzee Sanctuary, een opvangcentrum voor verweesde Chimpanzees in het Western Area Peninsula National Park.
Bij aankomst zag ik al direct een land waar de littekens van de burgeroorlog en ebola epidemie nog overal zichtbaar zijn. Er is nauwelijks infrastructuur, medische zorg, schoon drinkwater of elektriciteit. Mensen leven in golfplaten huisjes. Velen missen ledematen als gevolg van gruwelijke acties van de rebellen tijdens de burgeroorlog en zijn hun halve of hele familie verloren. Sierra Leone is een van de armste landen ter wereld.
Ook het regenwoud is er bijna geheel verloren gegaan door boskap. Met alle gevolgen van dien voor de inwoners ervan, waaronder de chimpansees. Twintig jaar geleden had Sierra Leone naar schatting 20.000 tot 30.000 chimpansees. Daar is nog maar tien procent van over. Het kappen van het regenwoud en de jacht op de dieren voor bush-meat hebben er voor gezorgd dat de mensapen in Sierra Leone op het randje van uitsterven staan.
Tacugama is ‘a movement’
Hoe uitzichtloos de situatie die ik hierboven beschrijf ook lijkt, wist ik niet hoe snel ik mijn koffer moest pakken om in Sierra Leone aan de slag te gaan. De projecten van het centrum gaven me namelijk direct hoop.
In dit filmpje van National Geographic Wild legt de oprichter van Tacugama, Bala Amarasekaran, heel goed uit waar het centrum zich voor inzet: Tacugama is not ‘just’ a sanctuary, it is a movement.
Sprong in het diepe
In tegenstelling tot eerdere projecten in Kameroen en Borneo wist ik dit keer vooraf niet exact wat me te wachten zou staan.
Ik had namelijk geen opdracht voor eigen project, zoals het implementeren een verrijkingsplan , het observeren van een bepaalde groep mensapen of het opzetten van een social media strategie. Wat ik wel wist is dat ik nauw zou samenwerken met de dierenarts en vooral ingezet zou worden voor de dagelijkse verzorging van de chimpansees. Zelf had ik aangegeven dat ik ook graag mee wilde helpen in het educatieprogramma voor jonge schoolkinderen. Wat ik ook zou gaan doen, ze zaten te springen om hulp.
En zo startte een maand vol onvoorziene activiteiten, indrukken en emoties die ik voorlopig niet allemaal heb verwerkt. Van anti-stropers patrouilles tot het bijwonen een driedaagse conferentie van PASA – de grootste overkoepelende organisatie van Wildlife Rescue Centers in Afrika. Hier had ik niet alleen een super leuk weerzien met de manager van Limbe Wildlife Centre uit Kameroen, waar ik eerder dit jaar werkte, maar ontmoette ik ook alle managers oftewel helden van meer dan 20 andere opvangcentra in Afrika en leerde ik vreselijk veel over hun uitdagingen en toekomstvisie.
Van het uitdelen van schooluniformen en lesgeld aan jonge verweesde schoolkinderen – door de burgeroorlog, ebola en de desastreuze modderstroom in 2017 – in de omliggende dorpen tot de exclusieve zorg voor Fifo, een baby chimpansee die tijdens mijn verblijf werd gered en die door uitval van de vaste verzorgster van de babies, Mama Posse, aan mij werd toevertrouwd.
Mijn ontmoeting met Chief Ouwe Dibbes.
Dit is een extra lange inleiding om een aantal blogs over mijn verblijf is Sierra Leone aan te kondigen die ik vanaf volgende week ga schrijven. In chronologische volgorde, want dag 1 startte al spectaculair. Ik had namelijk een privé afspraak met niemand minder dan Sander de Kramer aka Chief Ouwe Dibbes.
Een volksheld in Sierra Leone en Nederlander die eigenhandig kinderen uit de goudmijnen van Sierra Leone redde en hun een toekomst geeft.
Niet geheel fris en fruitig – door stroomuitval was ik de nacht ervoor in het pikkedonker in het regenwoud aangekomen en met kleding en al in mijn bed gestort – werd ik ’s morgens vroeg door de Chief ontvangen alsof ik zelf een held was.
Tot volgende week.
